ΤΕΙΧΟΣ ΤΟΥ ΒΕΡΟΛΙΝΟΥ
Το Τείχος του Βερολίνου , ήταν τμήμα των ενδογερμανικών συνόρων, δηλ. των συνόρων που χώριζαν τη Γερμανία σε δύο κράτη, στην περιοχή του Βερολίνου. Από την ανέγερσή του, από τους Ανατολικογερμανούς, στις 13 Αυγούστου 1961 μέχρι την πτώση του στις 9 Νοεμβρίου 1989 χώριζε το Δυτικό Βερολίνο από το Ανατολικό και τη γύρω περιοχή της Ανατολικής Γερμανίας. Υπήρξε το γνωστότερο σύμβολο του Ψυχρού Πολέμου και της διαίρεσης της Γερμανίας, ως επιστέγασμα του αποκλεισμού του Βερολίνου που είχε αρχίσει το 1948. Κατά την προσπάθειά τους να περάσουν στο Δυτικό Βερολίνο μέσα από τις καλά φρουρούμενες συνοριακές εγκαταστάσεις του Τείχους θανατώθηκαν τουλάχιστον 86 άνθρωποι, μεταξύ αυτών και 2 Έλληνες, από βίαιες ενέργειες των ανατολικογερμανικών δυνάμεων ασφάλειας. Άλλες πηγές ανεβάζουν τον αριθμό των νεκρών στους 238 προσμετρώντας και τα ατυχήματα, θύματα των οποίων τελικά κατέληξαν.Το τείχος που χώριζε την πόλη σε Ανατολική και Δυτική ήταν το αποτέλεσμα του ψυχρού πολέμου. Κτίστηκε από την κυβέρνηση της Ανατολικής Γερμανίας για να αποτρέψει τους πολίτες της να αυτομολούν από την Ανατολή στη Δύση. Από το 1989, όταν άνοιξαν τα σύνορα, το μεγαλύτερο κομμάτι του τείχους κατεδαφίστηκε. Μετά τον β΄παγκόσμιο πόλεμο η Γερμανία χωρίστηκε σε δύο κράτη με τις συμμαχικές δυνάμεις να κρατάνε τον έλεγχο της Δυτικής πλευράς του Βερολίνου που ήταν περικυκλωμένη από την ανατολική Γερμανία. Μέχρι το 1961 η ανατολικογερμανοί μπορούσαν να κινηθούν ελεύθερα μεταξύ των δύο τμημάτων ανατολικού – δυτικού. Αλλά η καλή ζωή του δυτικού Βερολίνου έκανε τους ανατολικούς να μετακομίζουν εκεί περίπου 20.000 το μήνα. Στις 12 Αυγούστου 1961 οι αρχές της ανατολικής Γερμανίας αποφάσισαν να κλείσουν τα σύνορα γύρω από τους δυτικούς τομείς του Βερολίνου με σκοπό να σταματήσουν τη φυγή των κατοίκων. Επισήμως ισχυρίστηκαν ότι το τείχος - μία αντικαπιταλιστική προστασία ως άμυνα της ανατολικής κατά της δυτικής επιθετικότητας. Το πρωί της 13 Αυγούστου τα συρματοπλέγματα ήταν εγκατεστημένα. Οι συγκοινωνίες είχαν κοπεί και όλα τα σπίτια στην ανατολική πλευρά των συνόρων εκκενώθηκαν και τα παράθυρά τους κτίστηκαν. Με το χρόνο τα συρματοπλέγματα αντικαταστάθηκαν από ένα τοίχο 3,6μ. κατά μήκος του τείχους από την ανατολική πλευρά υπήρχε μία ζώνη ελεγχόμενη από τους φρουρούς γνωστή και ως ζώνη θανάτου με 302 παρατηρητήρια και 20 φυλάκια σε ένα συνολικό μήκος 115μ. οι φύλακες είχαν τη διαταγή να πυροβολούν όσους έκαναν απόπειρα να δραπετεύσουν με αποτελεσμένα 192 άνθρωποι να σκοτωθούν στην προσπάθεια να καταφύγουν στην Δύση. Μετά την επίσκεψη του Σοβιετικού προέδρου Γκορμπατσόφ στην Δυτική Γερμανία το 1989 η Ουγγαρία άνοιξε τα σύνορα της με την Αυστρία. Αυτό επέτρεπε τους Ανατολικογερμανούς να διαφύγουν προς τη δύση. Εν τω μεταξύ οι διαμαρτυρίες και οι πορείες κατά της κυβέρνησης πλήθαιναν και τελικά στις 9 Νοεμβρίου 1989 οι περιορισμοί για τη διέλευση των συνόρων τερματίστηκαν. Από τότε τα περισσότερα κομμάτια του τείχους αποσυναρμολογήθηκαν. Το πιο διάσημο κομμάτι είναι 1326μ. και βρίσκεται κατά μήκος Muhlenstrasse και είναι διακοσμημένο με 106 τοιχογραφίες. Πρόσβαση: Τρία τμήματα μένουν ακόμα όρθια.
Το Τείχος του Βερολίνου , ήταν τμήμα των ενδογερμανικών συνόρων, δηλ. των συνόρων που χώριζαν τη Γερμανία σε δύο κράτη, στην περιοχή του Βερολίνου. Από την ανέγερσή του, από τους Ανατολικογερμανούς, στις 13 Αυγούστου 1961 μέχρι την πτώση του στις 9 Νοεμβρίου 1989 χώριζε το Δυτικό Βερολίνο από το Ανατολικό και τη γύρω περιοχή της Ανατολικής Γερμανίας. Υπήρξε το γνωστότερο σύμβολο του Ψυχρού Πολέμου και της διαίρεσης της Γερμανίας, ως επιστέγασμα του αποκλεισμού του Βερολίνου που είχε αρχίσει το 1948. Κατά την προσπάθειά τους να περάσουν στο Δυτικό Βερολίνο μέσα από τις καλά φρουρούμενες συνοριακές εγκαταστάσεις του Τείχους θανατώθηκαν τουλάχιστον 86 άνθρωποι, μεταξύ αυτών και 2 Έλληνες, από βίαιες ενέργειες των ανατολικογερμανικών δυνάμεων ασφάλειας. Άλλες πηγές ανεβάζουν τον αριθμό των νεκρών στους 238 προσμετρώντας και τα ατυχήματα, θύματα των οποίων τελικά κατέληξαν.Το τείχος που χώριζε την πόλη σε Ανατολική και Δυτική ήταν το αποτέλεσμα του ψυχρού πολέμου. Κτίστηκε από την κυβέρνηση της Ανατολικής Γερμανίας για να αποτρέψει τους πολίτες της να αυτομολούν από την Ανατολή στη Δύση. Από το 1989, όταν άνοιξαν τα σύνορα, το μεγαλύτερο κομμάτι του τείχους κατεδαφίστηκε. Μετά τον β΄παγκόσμιο πόλεμο η Γερμανία χωρίστηκε σε δύο κράτη με τις συμμαχικές δυνάμεις να κρατάνε τον έλεγχο της Δυτικής πλευράς του Βερολίνου που ήταν περικυκλωμένη από την ανατολική Γερμανία. Μέχρι το 1961 η ανατολικογερμανοί μπορούσαν να κινηθούν ελεύθερα μεταξύ των δύο τμημάτων ανατολικού – δυτικού. Αλλά η καλή ζωή του δυτικού Βερολίνου έκανε τους ανατολικούς να μετακομίζουν εκεί περίπου 20.000 το μήνα. Στις 12 Αυγούστου 1961 οι αρχές της ανατολικής Γερμανίας αποφάσισαν να κλείσουν τα σύνορα γύρω από τους δυτικούς τομείς του Βερολίνου με σκοπό να σταματήσουν τη φυγή των κατοίκων. Επισήμως ισχυρίστηκαν ότι το τείχος - μία αντικαπιταλιστική προστασία ως άμυνα της ανατολικής κατά της δυτικής επιθετικότητας. Το πρωί της 13 Αυγούστου τα συρματοπλέγματα ήταν εγκατεστημένα. Οι συγκοινωνίες είχαν κοπεί και όλα τα σπίτια στην ανατολική πλευρά των συνόρων εκκενώθηκαν και τα παράθυρά τους κτίστηκαν. Με το χρόνο τα συρματοπλέγματα αντικαταστάθηκαν από ένα τοίχο 3,6μ. κατά μήκος του τείχους από την ανατολική πλευρά υπήρχε μία ζώνη ελεγχόμενη από τους φρουρούς γνωστή και ως ζώνη θανάτου με 302 παρατηρητήρια και 20 φυλάκια σε ένα συνολικό μήκος 115μ. οι φύλακες είχαν τη διαταγή να πυροβολούν όσους έκαναν απόπειρα να δραπετεύσουν με αποτελεσμένα 192 άνθρωποι να σκοτωθούν στην προσπάθεια να καταφύγουν στην Δύση. Μετά την επίσκεψη του Σοβιετικού προέδρου Γκορμπατσόφ στην Δυτική Γερμανία το 1989 η Ουγγαρία άνοιξε τα σύνορα της με την Αυστρία. Αυτό επέτρεπε τους Ανατολικογερμανούς να διαφύγουν προς τη δύση. Εν τω μεταξύ οι διαμαρτυρίες και οι πορείες κατά της κυβέρνησης πλήθαιναν και τελικά στις 9 Νοεμβρίου 1989 οι περιορισμοί για τη διέλευση των συνόρων τερματίστηκαν. Από τότε τα περισσότερα κομμάτια του τείχους αποσυναρμολογήθηκαν. Το πιο διάσημο κομμάτι είναι 1326μ. και βρίσκεται κατά μήκος Muhlenstrasse και είναι διακοσμημένο με 106 τοιχογραφίες. Πρόσβαση: Τρία τμήματα μένουν ακόμα όρθια.
9 Νοεμβρίου 1989:
Το Τείχος του Βερολίνου πέφτει, ενώνει την Ευρώπη και την αλλάζει για πάντα!
Η πτώση του Τείχους του Βερολίνου αποτελεί ένα από τα συνταρακτικότερα γεγονότα που απασχόλησαν την κοινή γνώμη. Γι’ αυτό και η ιστορία του διαμορφώθηκε μέσα σ’ ένα ευρύ φάσμα ιστορικών γεγονότων. Μετά τη λήξη του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου, το 1945, η Γερμανία χωρίστηκε σε τέσσερα μέρη τα οποία διοικούσαν οι σύμμαχοι : Η.Π.Α., Σοβιετική Ένωση (Ρωσία), Γαλλία και Μεγάλη Βρετανία. Με ανάλογο τρόπο χωρίστηκε και το Βερολίνο, σύμφωνα με αποφάσεις της συνόδου της Γιάλτας. Το ίδιο διάστημα ξεκίνησε ο Ψυχρός Πόλεμος. Το 1948 σημειώθηκε η πρώτη μεγάλη κρίση με αποτέλεσμα τον αποκλεισμό του Βερολίνου από την Σοβιετική Ένωση. Έτσιδιαιρέθηκε η χώρα σε δύο ζώνες: τα μέρη που ανήκαν στην Αγγλία, τη Γαλλία και την Αμερική ενώθηκαν σε ένα κράτος την Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Δυτικής Γερμανίας και το μέρος που ανήκε στη Σοβιετική Ένωση, υιοθετώντας το κομμουνιστικό πολίτευμα, αποτέλεσε το Ανατολικό Πολίτευμα. Συνεπώς τo Τείχος του Βερολίνου ήταν τμήμα των ενδογερμανικών συνόρων, δηλαδή των συνόρων που χώριζαν τη Γερμανία σε δύο κράτη, στην περιοχή του Βερολίνου. Από την ανέγερσή του, από τους Ανατολικογερμανούς, στις 13 Αυγούστου 1961 μέχρι την πτώση του στις 9 Νοεμβρίου 1989 χώριζε το Δυτικό Βερολίνο από το Ανατολικό και τη γύρω περιοχή της Ανατολικής Γερμανίας.
Όσο αναφορά την ανέγερση του τείχους τα σχέδια του ήταν ένα από τα πιο καλά κρυμμένα κρατικά
μυστικά της ανατολικογερμανικής κυβέρνησης. Το τείχος χτίστηκε με εντολή της ηγεσίας του Ενιαίου
Σοσιαλιστικού Κόμματος (SED, το ΚΚ της Ανατολικής Γερμανίας) από οικοδόμους υπό την
προστασία και την επιτήρηση της αστυνομίας και του στρατού.
Η εργασία μας έχει ως στόχο αφενός την καταγραφή της χρονικής πορείας των γεγονότων που
συνέθεσαν την ιστορία του τείχους του Βερολίνου, αφετέρου την εμβάθυνση στα ιστορικά αυτά γεγονότα και τη διαχρονική επιρροή τους στη διεθνή πραγματικότητα.
Στο πρώτο στάδιο της εργασίας μας επικεντρωθήκαμε στη βιβλιογραφική έρευνα η οποία
περιλαμβάνει εκτενή διαδικτυακή έρευνα για τη πλήρη πληροφόρηση σχετικά με τα γεγονότα της
πτώσης του τείχους του Βερολίνου. Παράλληλα στις δράσεις μας συμπεριλήφθηκε η επίσκεψη στην
τοπική μας βιβλιοθήκη όπου ενημερωθήκαμε πλουραλιστικά με στόχο να αποκτήσουμε μια σφαιρική
αντίληψη και να διευρύνουμε το γνωστικό μας επίπεδο σχετικά με το συγκεκριμένο συμβάν.
Μετά το Β παγκόσμιο πόλεμο ηττημένοι Γερμανία χωρίστηκε σε τέσσερις ζώνες κατοχής που τις
έλεγχαν οι σύμμαχοι. Εκείνη τη περίοδο ξεκίνησε ο Ψυχρός Πόλεμος και η γερμανική πρωτεύουσα το
Βερολίνο έγινε το κεντρικό θέατρο επιχειρήσεων στη μάχη των μυστικών υπηρεσιών από Ανατολή
και Δύση .Το 1949 η Σοβιετική ένωση απέκλεισε το Βερολίνο και ιδρύθηκε η Ομοσπονδιακή
Δημοκρατία της Γερμανίας στις τρεις δυτικές ζώνες κατοχής και η ανατολική Γερμανία στη σοβιετική
ζώνη κατοχής. Το τείχος χτίστηκε με εντολή της ηγεσίας του Ενιαίου Σοσιαλιστικού Κόμματος.
Η ανέγερση του Τείχους, η επιχείρηση « κινέζικο τείχος » , όπως ονομάστηκε, ήταν απόφαση του
Βάλτερ Ούλμπριχτ (Walter Ulbricht), γενικού γραμματέα του τότε Σοσιαλιστικού Κόμματος Ενότητας
της Ανατολικής Γερμανίας, ο οποίος δύο μήνες πριν διαβεβαίωνε τον κόσμο στις ομιλίες του ότι:
«…κανείς δεν σκοπεύει να αναγείρει κανένα τείχος». Τους τελευταίους μήνες, ενώ οι κάτοικοι
φεύγουν κατά χιλιάδες από τη χώρα, το κράτος προσπαθεί να σωθεί γεμίζοντας τις πόλεις με
αστυνομικούς. Στις 13 Αυγούστου 1961, ημέρα Κυριακή, στη 1:11 τα ξημερώματα οι δυνάμεις
ασφαλείας άρχισαν να περικλείουν εντός τειχών το Ανατολικό τμήμα του Βερολίνου. Ο πρόεδρος της
ανατολικής Γερμανίας, Έριχ Χόνεκερ, δήλωσε ότι « το αντιφασιστικό προστατευτικό τείχος έχει ως
σκοπό την προστασία της ειρήνης». Ακόμη, δικαιολόγησαν αυτή τους την κίνηση, λέγοντας πως αν δεν
έπαιρναν μια τέτοιου είδους απόφαση, στο μέλλον το ανατολικό Βερολίνο θα αντιμετώπιζε
προβλήματα στην οικονομία (δεν θα μπορούσε πλέον να ανταπεξέλθει στα έξοδα) και θα έχαναν τον
έλεγχο, αφού δεν λαμβανόταν μέτρα στη διαφυγή του κόσμου από τη μια πλευρά στην άλλη. Η
επικοινωνία οποιασδήποτε μορφής του Ανατολικού με του Δυτικού Βερολίνου διακόπηκε, και 16
εκατομμύρια γερμανοί εγκλωβίστηκαν. Αρχικά πρόκειται για ένα φράχτη από συρματόπλεγμα ο
οποίος σταδιακά εξελίσσεται σε ένα σύμπλεγμα από σειρές τείχους, ενισχυμένους φράχτες, θέσεις
βολής και πύργους ελέγχου. Το τείχος μήκους 150χλμ. χωρίζει οικογένειες και σπίτια στη μέση. Έτσι,
σπίτια που βρισκόταν στο όριο της διαχωριστικής γραμμής γκρεμίστηκαν, άνθρωποι αναγκάστηκαν να
εγκαταταθούν αλλού, οικογένειες χωρίστηκαν, δουλειές χάθηκαν. Όλες οι συγκοινωνίες μεταξύ των
δύο τομέων της πόλης διακόπηκαν. Το Βερολίνο χωρίστηκε στα δύο και οι κάτοικοί του έμαθαν να
ζουν σαν «ξένοι στην ίδια πόλη». Τα σύνορα δεν θα επιτρεπόταν να περνούν οι πολίτες του
Ανατολικού Βερολίνου, χωρίς ειδική άδεια.
Το τείχος ήταν η καλύτερη λύση που μπόρεσε να βρει το κομμουνιστικό κίνημα της
Ανατολικής Γερμανίας ώστε να κρατήσει, να εγκλωβίσει στην ουσία τους κατοίκους του. Πίστευαν ότι
με αυτόν τον τρόπο θα ήταν πιστός ο λαός τους και δεν θα επηρεαζόταν από τους δυτικούς. Θα είχαν
τον πλήρη έλεγχο στα πάντα. Κάτι το οποίο πέτυχαν σε μεγάλο βαθμό.
Το Τείχος του Βερολίνου χτίστηκε τρεις φορές κατά τη διάρκεια των 28 χρόνων που υπήρχε, λόγω
φθορών που υπέστη.
Μετά από την ανέγερση του τείχους η δυτική
πλευρά ακολουθούσε το δυτικό τρόπο ζωής ,
επικρατούσε ο καπιταλισμός και το ισχύον
πολίτευμα ήταν η δημοκρατία .Στη Ανατολική
Γερμανία το ισχύον πολίτευμα ήταν ο
Κομμουνισμός. Ο σημαντικότερος κλάδος την
οικονομίας της Ανατολικής Γερμανίας ήταν
βιομηχανία με κατασκευή μηχανημάτων
παραγωγής, αυτοκινήτων και τρένων . Όλες οι
μεγάλες εταιρίες είχαν κρατικοποιηθεί και οι
αγρότες ήταν συνήθως οργανωμένοι σε
οργανισμούς .Μετά το στήσιμο του τείχους οι
εμπορικές επαφές με την Δυτική Γερμανία
διακόπηκαν .Σε σύγκριση με άλλες ανατολικές
χώρες ήταν πιο ελεύθερη και εξελιγμένη. Το
κέντρο του Ανατολικού Βερολίνου , χωρίς να
διαθέτει το πλούτο της Δύσης, δεν έδινε την εντύπωση της φτώχειας . Ωστόσο η αποτυχία του
σοσιαλιστικού σχεδιασμού προκάλεσε κρίση ,η οποία οδήγησε στη κατάρρευση του συστήματος.
Ταυτόχρονα υπήρχε γραφειοκρατία, τεχνολογικό χάσμα με τη Δύση που προκαλούσε χρόνια έλλειψη
καταναλωτικών αγαθών και απαρχαιωμένες υποδομές .Στα θετικά συμπεριλαμβάνονται τα χαμηλά
ενοίκια.Στις εκλογές της Ανατολικής Γερμανίας κυριαρχούσε το Ενιαίο Σοσιαλιστικό Κόμμα Γερμανίας .
Στο εκπαιδευτικό σύστημα εκτός από μετάδοση γνώσεων υπήρχε και η υποχρέωση για πολιτική
λογική εκπαίδευση .
Πτώση Τείχους Βερολίνου
Χιλιάδες άνθρωποι, εγκατέλειπαν μέρα με τη μέρα την Ανατολική Γερμανία και περνούσαν στην άλλη
πλευρά του τείχους. Αυτό προκάλεσε σύγχυση
στην κυβέρνηση του Ανατολικού Βερολίνου κι
έτσι οργανώθηκε μια σύσκεψη με σκοπό την
εύρεση λύσεων για αυτό το θέμα. Ο Γκύντερ
Σαμπόβσκι που ήταν ο τρίτος γραμματέας του
κομμουνιστικού κόμματος στο Ανατολικό
Βερολίνο, έδωσε στις 9 Νοεμβρίου 1989 μια
συνέντευξη τύπου σε ξένους ανταποκριτές.
Κάποια στιγμή αναφέρει ότι η απόφαση που
πάρθηκε στο συμβούλιο ήταν μια αλλαγή
διατάξεων περί ταξιδίων προς το εξωτερικό. Είπε:
« …κατάργηση των περιορισμών…ελέυθερη
διακίνηση…» . Τότε τον ρωτά ένας Ιταλός
δημοσιογράφος « από πότε θα ισχύει αυτό;» και η
απάντηση που πήρε ήταν «απ’όσο ξέρω…από
τώρα, αμέσως». Η ατμόσφαιρα εκείνη τη στιγμή ξαφνικά ηλεκτρίστηκε. Οι δημοσιογράφοι
9 Νοεμβρίου 1989, άνοιξαν οι πύλες του Βερολίνου- Ben Walsh-modern World History-GCSEΒερολίνο 1961, τείχος του Βερολίνου στην οδό Zimmerstrasse/Markgrafenstrasse - Sammlung Heiko Burhardt – dailysoft.comεγκατέλειψαν κατευθείαν και κατευθύνθηκαν στην αίθουσα τύπου. Στις 7.05 μ.μ. το πρακτορείο Asoiated Press χρησιμοποιεί ως πρώτο τον όρο “άνοιγμα των συνόρων”. Λίγα λεπτά αργότερα, η
γερμανική τηλεόραση επιβεβαιώνει ότι η Ανατολική Γερμανία ανοίγει οριστικά τα σύνορα. Βέβαια η
πραγματικότητα ήταν διαφορετική. Σύμφωνα με την Κεντρική Επιτροπή, το άνοιγμα των συνόρων θα
γινόταν στις 4 π.μ. την επόμενη μέρα, έτσι ώστε να υπάρξει χρόνος για την ειδοποίηση των
συνοριακών αρχών και η όλη υπόθεση να φανεί σαν κάτι που ελέγχουν πλήρως οι
ανατολικογερμανικές αρχές. Ο Σαμπόβσκι, είπε αργότερα ότι παρέβλεψε τα ψιλά γράμματα που
διευκρίνιζαν κάτι τέτοιο. «αυτό ήταν που προκάλεσε το χάος στα σύνορα, με αποτέλεσμα να χάσουμε
μαζί με τον έλεγχο και την πολιτική ηγεμονία».
Η αντίδραση του κόσμου ήταν άμεση. Χιλιάδες άνθρωποι σπεύδουν στο Τείχος και απαιτούν από τους
φύλακες να τους αφήσουν να περάσουν από την άλλη πλευρά. Σε λίγες ώρες, σηκώθηκαν οι μπάρες
ανάμεσα και στα δύο τμήματα της πόλης, ενώ πολλοί νεαροί οπλισμένοι με σφυριά, αρχίζουν να
ανοίγουν τρύπες στον Τείχο. « Ήταν το πιο θορυβώδες πάρτι που έγινε ποτέ τη νύχτα» έγραψε μια
εφημερίδα. «το μεγαλύτερο με συμμετοχή 3,5 εκατομμυρίων Βερολινέζων από Ανατολή και Δύση».
Το κυρίαρχο σύνθημα εκείνο το βράδυ ήταν « όποιος κοιμάται απόψε είναι νεκρός».
Οι κάτοικοι του Δυτικού Βερολίνου δέχτηκαν τους πολίτες του Ανατολικού Βερολίνου με
ενθουσιασμό. Οι πιο πολλές μπυραρίες στην περιοχή του τείχους πρόσφεραν δωρεάν μπύρα, τα
αυτοκίνητα άρχισαν να κορνάρουν και άγνωστοι μεταξύ τους άνθρωποι αγκαλιαζόταν και
πανηγύριζαν όλοι μαζί. Αρκετοί ήταν αυτοί που πέρασαν την απροσπέλαστη εως τότε Πύλη του
Βραδεμβούργου. Όλοι οι Γερμανοί που ήταν μαζεμένοι στο Τείχος εκείνη τη στιγμή, τραγούδησαν
αυτόματα τον εθνικό ύμνο της Γερμανίας.
Το Τείχος του Βερολίνου ήταν το σύμβολο Ψυχρού Πολέμου και σύμφωνα με την ακραία
αντικομουνιστική ορολογία «μνημείο του Σιδηρού Παραπετάσματος». Το τείχος του Βερολίνου δεν
χώρισε μόνο μια πόλη αλλά μια ολόκληρη εποχή σε δύο κομμάτια με αγεφύρωτες αντιθέσεις που
σφράγισαν το τελευταίο μισό του 20ου αιώνα.
Το Τείχος έγινε το σύμβολο του χωρισμού, του χωρισμού της Γερμανίας, του χωρισμού της Ευρώπης,
του χωρισμού των κομμουνιστών ανατολικών από τους δημοκράτες δυτικούς. Οι μεν ανατολικοί
παρουσίαζαν το Τείχος σαν ένα προστατευτικό κέλυφος γύρω από το Ανατολικό Βερολίνο και οι δε
δυτικοί, τον παρουσίαζαν σαν να ήταν ένας τείχος της φυλακής.
Σημερινή κατάσταση:
Σήμερα, η πτώση του Τείχους του Βερολίνου εορτάζεται επίσημα στην ενωμένη Γερμανία κάθε
Οκτώβρη. Οι δύο διαφορετικές κοινωνίες χρειάστηκαν πολύ χρόνο για να ενσωματωθεί η μία στην
άλλη. Οι «Ανατολικοί» και οι «Δυτικοί» εξακολουθούν να υπάρχουν στις καθημερινές συνομιλίες των
Γερμανών. Η οικονομία είναι πλέον κοινή, αλλά τα σημάδια του διχασμού έχουν μείνει ανεξίτηλα
στην κοινωνία. Το Τείχος, κατέχει μια ιστορική θέση στη σύγχρονη ιστορική κουλτούρα. Η Γερμανία,
ακόμη και σήμερα, στο μυαλό των ανθρώπων είναι χωρισμένοι στους ″Όσσις″ (πρώην ανατολικοί) και
του ″Βέσσις″ (δυτικοί). Οι δυτικοί πολλές φορές κατηγορούν τους ανατολικούς ότι διατηρούν ακόμη
τις παλιές κακές κομμουνιστικές τους συνήθειες (π.χ. δεν θέλουν να δουλέψουν).
Το 1990, μαζεύτηκαν 118 καλλιτέχνες απ’όλο τον κόσμο και ο καθένας άφησε την δική του πινελιά,
διακοσμώντας τα κομμάτια που δεν καταστράφηκαν. Μέχρι και σήμερα υπάρχουν καταστήματα
σουβενίρ στο Βερολίνο τα οποία πουλάνε μικρά κομμάτια από το τείχος.
Το Τείχος του Βερολίνου πέφτει, ενώνει την Ευρώπη και την αλλάζει για πάντα!
Η πτώση του Τείχους του Βερολίνου αποτελεί ένα από τα συνταρακτικότερα γεγονότα που απασχόλησαν την κοινή γνώμη. Γι’ αυτό και η ιστορία του διαμορφώθηκε μέσα σ’ ένα ευρύ φάσμα ιστορικών γεγονότων. Μετά τη λήξη του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου, το 1945, η Γερμανία χωρίστηκε σε τέσσερα μέρη τα οποία διοικούσαν οι σύμμαχοι : Η.Π.Α., Σοβιετική Ένωση (Ρωσία), Γαλλία και Μεγάλη Βρετανία. Με ανάλογο τρόπο χωρίστηκε και το Βερολίνο, σύμφωνα με αποφάσεις της συνόδου της Γιάλτας. Το ίδιο διάστημα ξεκίνησε ο Ψυχρός Πόλεμος. Το 1948 σημειώθηκε η πρώτη μεγάλη κρίση με αποτέλεσμα τον αποκλεισμό του Βερολίνου από την Σοβιετική Ένωση. Έτσιδιαιρέθηκε η χώρα σε δύο ζώνες: τα μέρη που ανήκαν στην Αγγλία, τη Γαλλία και την Αμερική ενώθηκαν σε ένα κράτος την Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Δυτικής Γερμανίας και το μέρος που ανήκε στη Σοβιετική Ένωση, υιοθετώντας το κομμουνιστικό πολίτευμα, αποτέλεσε το Ανατολικό Πολίτευμα. Συνεπώς τo Τείχος του Βερολίνου ήταν τμήμα των ενδογερμανικών συνόρων, δηλαδή των συνόρων που χώριζαν τη Γερμανία σε δύο κράτη, στην περιοχή του Βερολίνου. Από την ανέγερσή του, από τους Ανατολικογερμανούς, στις 13 Αυγούστου 1961 μέχρι την πτώση του στις 9 Νοεμβρίου 1989 χώριζε το Δυτικό Βερολίνο από το Ανατολικό και τη γύρω περιοχή της Ανατολικής Γερμανίας.
Όσο αναφορά την ανέγερση του τείχους τα σχέδια του ήταν ένα από τα πιο καλά κρυμμένα κρατικά
μυστικά της ανατολικογερμανικής κυβέρνησης. Το τείχος χτίστηκε με εντολή της ηγεσίας του Ενιαίου
Σοσιαλιστικού Κόμματος (SED, το ΚΚ της Ανατολικής Γερμανίας) από οικοδόμους υπό την
προστασία και την επιτήρηση της αστυνομίας και του στρατού.
Η εργασία μας έχει ως στόχο αφενός την καταγραφή της χρονικής πορείας των γεγονότων που
συνέθεσαν την ιστορία του τείχους του Βερολίνου, αφετέρου την εμβάθυνση στα ιστορικά αυτά γεγονότα και τη διαχρονική επιρροή τους στη διεθνή πραγματικότητα.
Στο πρώτο στάδιο της εργασίας μας επικεντρωθήκαμε στη βιβλιογραφική έρευνα η οποία
περιλαμβάνει εκτενή διαδικτυακή έρευνα για τη πλήρη πληροφόρηση σχετικά με τα γεγονότα της
πτώσης του τείχους του Βερολίνου. Παράλληλα στις δράσεις μας συμπεριλήφθηκε η επίσκεψη στην
τοπική μας βιβλιοθήκη όπου ενημερωθήκαμε πλουραλιστικά με στόχο να αποκτήσουμε μια σφαιρική
αντίληψη και να διευρύνουμε το γνωστικό μας επίπεδο σχετικά με το συγκεκριμένο συμβάν.
Μετά το Β παγκόσμιο πόλεμο ηττημένοι Γερμανία χωρίστηκε σε τέσσερις ζώνες κατοχής που τις
έλεγχαν οι σύμμαχοι. Εκείνη τη περίοδο ξεκίνησε ο Ψυχρός Πόλεμος και η γερμανική πρωτεύουσα το
Βερολίνο έγινε το κεντρικό θέατρο επιχειρήσεων στη μάχη των μυστικών υπηρεσιών από Ανατολή
και Δύση .Το 1949 η Σοβιετική ένωση απέκλεισε το Βερολίνο και ιδρύθηκε η Ομοσπονδιακή
Δημοκρατία της Γερμανίας στις τρεις δυτικές ζώνες κατοχής και η ανατολική Γερμανία στη σοβιετική
ζώνη κατοχής. Το τείχος χτίστηκε με εντολή της ηγεσίας του Ενιαίου Σοσιαλιστικού Κόμματος.
Η ανέγερση του Τείχους, η επιχείρηση « κινέζικο τείχος » , όπως ονομάστηκε, ήταν απόφαση του
Βάλτερ Ούλμπριχτ (Walter Ulbricht), γενικού γραμματέα του τότε Σοσιαλιστικού Κόμματος Ενότητας
της Ανατολικής Γερμανίας, ο οποίος δύο μήνες πριν διαβεβαίωνε τον κόσμο στις ομιλίες του ότι:
«…κανείς δεν σκοπεύει να αναγείρει κανένα τείχος». Τους τελευταίους μήνες, ενώ οι κάτοικοι
φεύγουν κατά χιλιάδες από τη χώρα, το κράτος προσπαθεί να σωθεί γεμίζοντας τις πόλεις με
αστυνομικούς. Στις 13 Αυγούστου 1961, ημέρα Κυριακή, στη 1:11 τα ξημερώματα οι δυνάμεις
ασφαλείας άρχισαν να περικλείουν εντός τειχών το Ανατολικό τμήμα του Βερολίνου. Ο πρόεδρος της
ανατολικής Γερμανίας, Έριχ Χόνεκερ, δήλωσε ότι « το αντιφασιστικό προστατευτικό τείχος έχει ως
σκοπό την προστασία της ειρήνης». Ακόμη, δικαιολόγησαν αυτή τους την κίνηση, λέγοντας πως αν δεν
έπαιρναν μια τέτοιου είδους απόφαση, στο μέλλον το ανατολικό Βερολίνο θα αντιμετώπιζε
προβλήματα στην οικονομία (δεν θα μπορούσε πλέον να ανταπεξέλθει στα έξοδα) και θα έχαναν τον
έλεγχο, αφού δεν λαμβανόταν μέτρα στη διαφυγή του κόσμου από τη μια πλευρά στην άλλη. Η
επικοινωνία οποιασδήποτε μορφής του Ανατολικού με του Δυτικού Βερολίνου διακόπηκε, και 16
εκατομμύρια γερμανοί εγκλωβίστηκαν. Αρχικά πρόκειται για ένα φράχτη από συρματόπλεγμα ο
οποίος σταδιακά εξελίσσεται σε ένα σύμπλεγμα από σειρές τείχους, ενισχυμένους φράχτες, θέσεις
βολής και πύργους ελέγχου. Το τείχος μήκους 150χλμ. χωρίζει οικογένειες και σπίτια στη μέση. Έτσι,
σπίτια που βρισκόταν στο όριο της διαχωριστικής γραμμής γκρεμίστηκαν, άνθρωποι αναγκάστηκαν να
εγκαταταθούν αλλού, οικογένειες χωρίστηκαν, δουλειές χάθηκαν. Όλες οι συγκοινωνίες μεταξύ των
δύο τομέων της πόλης διακόπηκαν. Το Βερολίνο χωρίστηκε στα δύο και οι κάτοικοί του έμαθαν να
ζουν σαν «ξένοι στην ίδια πόλη». Τα σύνορα δεν θα επιτρεπόταν να περνούν οι πολίτες του
Ανατολικού Βερολίνου, χωρίς ειδική άδεια.
Το τείχος ήταν η καλύτερη λύση που μπόρεσε να βρει το κομμουνιστικό κίνημα της
Ανατολικής Γερμανίας ώστε να κρατήσει, να εγκλωβίσει στην ουσία τους κατοίκους του. Πίστευαν ότι
με αυτόν τον τρόπο θα ήταν πιστός ο λαός τους και δεν θα επηρεαζόταν από τους δυτικούς. Θα είχαν
τον πλήρη έλεγχο στα πάντα. Κάτι το οποίο πέτυχαν σε μεγάλο βαθμό.
Το Τείχος του Βερολίνου χτίστηκε τρεις φορές κατά τη διάρκεια των 28 χρόνων που υπήρχε, λόγω
φθορών που υπέστη.
Μετά από την ανέγερση του τείχους η δυτική
πλευρά ακολουθούσε το δυτικό τρόπο ζωής ,
επικρατούσε ο καπιταλισμός και το ισχύον
πολίτευμα ήταν η δημοκρατία .Στη Ανατολική
Γερμανία το ισχύον πολίτευμα ήταν ο
Κομμουνισμός. Ο σημαντικότερος κλάδος την
οικονομίας της Ανατολικής Γερμανίας ήταν
βιομηχανία με κατασκευή μηχανημάτων
παραγωγής, αυτοκινήτων και τρένων . Όλες οι
μεγάλες εταιρίες είχαν κρατικοποιηθεί και οι
αγρότες ήταν συνήθως οργανωμένοι σε
οργανισμούς .Μετά το στήσιμο του τείχους οι
εμπορικές επαφές με την Δυτική Γερμανία
διακόπηκαν .Σε σύγκριση με άλλες ανατολικές
χώρες ήταν πιο ελεύθερη και εξελιγμένη. Το
κέντρο του Ανατολικού Βερολίνου , χωρίς να
διαθέτει το πλούτο της Δύσης, δεν έδινε την εντύπωση της φτώχειας . Ωστόσο η αποτυχία του
σοσιαλιστικού σχεδιασμού προκάλεσε κρίση ,η οποία οδήγησε στη κατάρρευση του συστήματος.
Ταυτόχρονα υπήρχε γραφειοκρατία, τεχνολογικό χάσμα με τη Δύση που προκαλούσε χρόνια έλλειψη
καταναλωτικών αγαθών και απαρχαιωμένες υποδομές .Στα θετικά συμπεριλαμβάνονται τα χαμηλά
ενοίκια.Στις εκλογές της Ανατολικής Γερμανίας κυριαρχούσε το Ενιαίο Σοσιαλιστικό Κόμμα Γερμανίας .
Στο εκπαιδευτικό σύστημα εκτός από μετάδοση γνώσεων υπήρχε και η υποχρέωση για πολιτική
λογική εκπαίδευση .
Πτώση Τείχους Βερολίνου
Χιλιάδες άνθρωποι, εγκατέλειπαν μέρα με τη μέρα την Ανατολική Γερμανία και περνούσαν στην άλλη
πλευρά του τείχους. Αυτό προκάλεσε σύγχυση
στην κυβέρνηση του Ανατολικού Βερολίνου κι
έτσι οργανώθηκε μια σύσκεψη με σκοπό την
εύρεση λύσεων για αυτό το θέμα. Ο Γκύντερ
Σαμπόβσκι που ήταν ο τρίτος γραμματέας του
κομμουνιστικού κόμματος στο Ανατολικό
Βερολίνο, έδωσε στις 9 Νοεμβρίου 1989 μια
συνέντευξη τύπου σε ξένους ανταποκριτές.
Κάποια στιγμή αναφέρει ότι η απόφαση που
πάρθηκε στο συμβούλιο ήταν μια αλλαγή
διατάξεων περί ταξιδίων προς το εξωτερικό. Είπε:
« …κατάργηση των περιορισμών…ελέυθερη
διακίνηση…» . Τότε τον ρωτά ένας Ιταλός
δημοσιογράφος « από πότε θα ισχύει αυτό;» και η
απάντηση που πήρε ήταν «απ’όσο ξέρω…από
τώρα, αμέσως». Η ατμόσφαιρα εκείνη τη στιγμή ξαφνικά ηλεκτρίστηκε. Οι δημοσιογράφοι
9 Νοεμβρίου 1989, άνοιξαν οι πύλες του Βερολίνου- Ben Walsh-modern World History-GCSEΒερολίνο 1961, τείχος του Βερολίνου στην οδό Zimmerstrasse/Markgrafenstrasse - Sammlung Heiko Burhardt – dailysoft.comεγκατέλειψαν κατευθείαν και κατευθύνθηκαν στην αίθουσα τύπου. Στις 7.05 μ.μ. το πρακτορείο Asoiated Press χρησιμοποιεί ως πρώτο τον όρο “άνοιγμα των συνόρων”. Λίγα λεπτά αργότερα, η
γερμανική τηλεόραση επιβεβαιώνει ότι η Ανατολική Γερμανία ανοίγει οριστικά τα σύνορα. Βέβαια η
πραγματικότητα ήταν διαφορετική. Σύμφωνα με την Κεντρική Επιτροπή, το άνοιγμα των συνόρων θα
γινόταν στις 4 π.μ. την επόμενη μέρα, έτσι ώστε να υπάρξει χρόνος για την ειδοποίηση των
συνοριακών αρχών και η όλη υπόθεση να φανεί σαν κάτι που ελέγχουν πλήρως οι
ανατολικογερμανικές αρχές. Ο Σαμπόβσκι, είπε αργότερα ότι παρέβλεψε τα ψιλά γράμματα που
διευκρίνιζαν κάτι τέτοιο. «αυτό ήταν που προκάλεσε το χάος στα σύνορα, με αποτέλεσμα να χάσουμε
μαζί με τον έλεγχο και την πολιτική ηγεμονία».
Η αντίδραση του κόσμου ήταν άμεση. Χιλιάδες άνθρωποι σπεύδουν στο Τείχος και απαιτούν από τους
φύλακες να τους αφήσουν να περάσουν από την άλλη πλευρά. Σε λίγες ώρες, σηκώθηκαν οι μπάρες
ανάμεσα και στα δύο τμήματα της πόλης, ενώ πολλοί νεαροί οπλισμένοι με σφυριά, αρχίζουν να
ανοίγουν τρύπες στον Τείχο. « Ήταν το πιο θορυβώδες πάρτι που έγινε ποτέ τη νύχτα» έγραψε μια
εφημερίδα. «το μεγαλύτερο με συμμετοχή 3,5 εκατομμυρίων Βερολινέζων από Ανατολή και Δύση».
Το κυρίαρχο σύνθημα εκείνο το βράδυ ήταν « όποιος κοιμάται απόψε είναι νεκρός».
Οι κάτοικοι του Δυτικού Βερολίνου δέχτηκαν τους πολίτες του Ανατολικού Βερολίνου με
ενθουσιασμό. Οι πιο πολλές μπυραρίες στην περιοχή του τείχους πρόσφεραν δωρεάν μπύρα, τα
αυτοκίνητα άρχισαν να κορνάρουν και άγνωστοι μεταξύ τους άνθρωποι αγκαλιαζόταν και
πανηγύριζαν όλοι μαζί. Αρκετοί ήταν αυτοί που πέρασαν την απροσπέλαστη εως τότε Πύλη του
Βραδεμβούργου. Όλοι οι Γερμανοί που ήταν μαζεμένοι στο Τείχος εκείνη τη στιγμή, τραγούδησαν
αυτόματα τον εθνικό ύμνο της Γερμανίας.
Το Τείχος του Βερολίνου ήταν το σύμβολο Ψυχρού Πολέμου και σύμφωνα με την ακραία
αντικομουνιστική ορολογία «μνημείο του Σιδηρού Παραπετάσματος». Το τείχος του Βερολίνου δεν
χώρισε μόνο μια πόλη αλλά μια ολόκληρη εποχή σε δύο κομμάτια με αγεφύρωτες αντιθέσεις που
σφράγισαν το τελευταίο μισό του 20ου αιώνα.
Το Τείχος έγινε το σύμβολο του χωρισμού, του χωρισμού της Γερμανίας, του χωρισμού της Ευρώπης,
του χωρισμού των κομμουνιστών ανατολικών από τους δημοκράτες δυτικούς. Οι μεν ανατολικοί
παρουσίαζαν το Τείχος σαν ένα προστατευτικό κέλυφος γύρω από το Ανατολικό Βερολίνο και οι δε
δυτικοί, τον παρουσίαζαν σαν να ήταν ένας τείχος της φυλακής.
Σημερινή κατάσταση:
Σήμερα, η πτώση του Τείχους του Βερολίνου εορτάζεται επίσημα στην ενωμένη Γερμανία κάθε
Οκτώβρη. Οι δύο διαφορετικές κοινωνίες χρειάστηκαν πολύ χρόνο για να ενσωματωθεί η μία στην
άλλη. Οι «Ανατολικοί» και οι «Δυτικοί» εξακολουθούν να υπάρχουν στις καθημερινές συνομιλίες των
Γερμανών. Η οικονομία είναι πλέον κοινή, αλλά τα σημάδια του διχασμού έχουν μείνει ανεξίτηλα
στην κοινωνία. Το Τείχος, κατέχει μια ιστορική θέση στη σύγχρονη ιστορική κουλτούρα. Η Γερμανία,
ακόμη και σήμερα, στο μυαλό των ανθρώπων είναι χωρισμένοι στους ″Όσσις″ (πρώην ανατολικοί) και
του ″Βέσσις″ (δυτικοί). Οι δυτικοί πολλές φορές κατηγορούν τους ανατολικούς ότι διατηρούν ακόμη
τις παλιές κακές κομμουνιστικές τους συνήθειες (π.χ. δεν θέλουν να δουλέψουν).
Το 1990, μαζεύτηκαν 118 καλλιτέχνες απ’όλο τον κόσμο και ο καθένας άφησε την δική του πινελιά,
διακοσμώντας τα κομμάτια που δεν καταστράφηκαν. Μέχρι και σήμερα υπάρχουν καταστήματα
σουβενίρ στο Βερολίνο τα οποία πουλάνε μικρά κομμάτια από το τείχος.